1 Quan hệ quốc tế từ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX - Nguyên nhân nào dẫn đến chiến tranh ?
* Nguyên nhân cơ bản :
- Sự phát triển của chủ nghĩa đế quốc và sự phân chia thuộc địa không đồng đều đã dẫn đến những mâu thuẫn giữa các nước đế quốc mà dấu hiệu là các tranh chấp như :
+ Chiến tranh Trung – Nhật (1894 – 1895)
+ Chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha (1898)
+ Chiến tranh Anh – Boe (1899 – 1902)
+ Chiến tranh Nga – Nhật (1904 – 1905)
=>Quan hệ quốc tế trở nên căng thẳng.
- Hai khối liên minh quân sự kình địch nhau lần lượt ra đời :
+ Khối Liên minh (1882) : Đức – Áo – Hung.
+ Khối Hiệp ước (1907) : Anh – Pháp – Nga.
* Nguyên nhân trực tiếp :
- 28 / 06 / 1914 : Hoàng thân Áo – Hung bị người Serbia ám sát.
- 28 / 07 / 1914 : Áo – Hung tuyên chiến với Serbi
=>01 / 08 / 1914 : Đức tuyên chiến với Nga.
- 03 / 08 / 1914 : Đức tuyên chiến với Pháp.
- 04/ 08/ 1914 : Anh tuyên chiến với Đức.
2 Diễn biến các giai đoạn trong thế chiến thứ nhất ?
a. Giai đoạn 1 : 1914 – 1916 :
- 1914 :
+ Đức dùng kế hoạch chớp nhoáng tấn công Pháp.
+ Nga tấn công Đông Phổ để cứu nguy
=>Kế hoạch chớp nhoáng của Đức bị phá sản.
- 1915 : Đức chuyển hướng sang tấn công Đông Âu và Nga nhưng thất bại.
- 1916 : Đức tấn công Tây Âu (trận Verdun) nhưng lại thất bại.
b. Giai đoạn 2 : 1917 – 1918 :
- 4. 1917 : Mỹ tham chiến à Phe hiệp ước chiếm ưu thế.
- 11. 1917 :
+ Cách mạng tháng 10 Nga thành công.
+ Với hòa ước Bres Litov, nước Nga Xô Viết rớt khỏi chiến tranh.
- 7 à 9. 1918 : Anh, Pháp phản công trên tất cả các mặt trận và giành thắng lợi.
- 9.11.1918 : Cách mạng dân chủ tư sản diễn ra ở Đức à Nền cộng hòa được thiết lập.
- 11.11.1918 : Chính phủ mới ở Đức đầu hàng. à Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc.
- 6.1919 : Hòa ước Versailles được kí kết à Quy định một trật tự thế giới mới (hệ thống VO)
3 Hậu quả và tính chất của thế chiến thứ nhất :
a. Hậu quả :
+ 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương
+ Thiệt hại vật chất lên đến 85 tỷ đô la.
b. Tính chất : Là một cuộc chiến tranh đế quốc xâm lược phi nghĩa.
4 Tình hình nước Nga trước cách mạng :
- Chính trị : Đầu thế kỉ XX, Nga vẫn là nước quân chủ chuyên chế. Nga Hoàng lại đẩy nhân dân Nga vào các cuộc chiến tranh đế quốc làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế, xã hội.
- Kinh tế : Lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi.
- Xã hội : Đời sống nhân dân khổ cực, dẫn đến phong trào phản đối chiến tranh, chống Nga hoàng bùng nổ khắp nơi.
5 Nước Nga từ cách mạng tháng Hai đến cách mạng tháng Mười, tính chất :
a. Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917 :
- 23/2/1917 : 9 vạn nữ công nhân Petrograd biểu tình. Cách mạng bùng nổ.
- Đảng Bôn sê vích lãnh đạo nhân dân (công nhân, nông dân, binh lính) chuyển từ bãi công thành khởi nghĩa vũ trang.
=>- Chế độ Nga Hoàng bị lật đổ.
- Hai chính phủ mới ra đời :
+ Xô Viết đại biểu công nhân và binh lính.
+ Chính phủ lâm thời tư sản.
* Tính chất : Cách mạng tháng Hai ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
b. Cách mạng tháng Mười Nga :
- 4/1917, Thời cơ cách mạng chín muồi, Lenin về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng.
- Đêm 24/10/1917 : Đảng Bosevik tổ chức khởi nghĩa ở Petrograd.
- Đêm 25/10/1917 : Chiếm cung điện Mùa Đông, bắt giữ chính phủ lâm thời. Cách mạng thắng lợi.
- 1918 : Cách mạng thành công trong cả nước.
* Tính chất : Là một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.
6 Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô Viết :
a. Xây dựng chính quyền Xô Viết :
- Đêm 25/10/1917, chính quyền Xô Viết được thành lập (do Lenin đứng đầu).
- Chính sách :
+ Thông qua sắc lệnh “hòa bình, ruộng đất”.
+ Xã hội : Thủ tiêu tàn tích của chế độ phong kiến, thực hiện quyền bình đẳng công dân – dân tộc, nam nữ bình quyền.
+ Kinh tế : Quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của tư sản, xây dựng kinh tế xã hội chủ nghĩa.
+ Quân sự : Lập lực lượng Hồng quân.
b. Bảo vệ chính quyền Xô Viết :
- Cuối 1918, liên quân 14 nước đế quốc cấu kết với lực lượng phản cách mạng tấn công Nga.
- 1919 : chính quyền Xô Viết thực hiện chính sách “cộng sản thời chiến”.
+ Kiểm soát công nghiệp.
+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
+ Thực hiện chế độ cưỡng bức lao động.
=>Cuối 1920, thù trong giặc ngoài bị đẩy lùi, nhà nước Xô Viết được bảo vệ và giữ vững.
7 Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga :
- Đối với nước Nga : Đập tan chế độ phong kiến, mở ra một kỉ nguyên mới : giai cấp công nông lên cầm quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Đối với thế giới : Làm thay đổi cục diện thế giới : Cổ vũ cho phong trào cách mạng thế giới.
8 Các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản giữa hai cuộc thế chiến : (1918 – 1939)
a. 1918 – 1923 : Trật tự thế giới mới Versailles – Washington :
- Sau khi Thế chiến I kết thúc, hòa ước Versailles (1919 – 1920), Washington (1920-1921) được kí kết.
=>+ Một trật tự thế giới mới được thiết lập, gọi là hệ thống V-O.
+ Thành lập Hội quốc liên (có 44 thành viên).
-1918 – 1923 : Khủng hoảng kinh tế thiếu diễn ra làm mâu thuẫn xã hội ở các nước tư bản ngày càng gay gắt.
=>Cao trào cách mạng bùng nổ ở các nước tư bản.
=>+ Nhiều nước cộng hòa Xô Viết ra đời (Hungary, Ba-vi-e).
+ Nhiều đảng cộng sản ra đời ở Đức, Áo, Ba Lan.
- 3/1919 : Quốc tế thứ ba ra đời tại Moscow để lãnh đạo phong trào công nhân quốc tế.
- 1919 à 1943 : Quốc tế III đã tiến hành 7 kì đại hội kịp thời để ra đường lối cách mạng phù hợp với tình hình thế giới.
b. 1924 – 1929 : Giai đoạn phục hồi và phát triển của các nước tư bản. Đặc biệt là Mỹ bước vào giai đoạn hoàng kim.
c. 1929 – 1933 :
- 10/1929 : Khủng hoảng kinh tế thừa bùng nổ ở Mỹ. Sau đó lan khắp thế giới tư bản gây hậu quả nghiêm trọng.
=> + Anh, Pháp, Mỹ tiến hành cải cách kinh tế - xã hội để khắc phục hậu quả.
+ Đức, Ý, Nhật theo con đường chủ nghĩa phát xít, chuẩn bị gây chiến tranh chia lại thế giới
=>Nguy cơ chiến tranh xuất hiện.
1.Nêu nguyên nhân, quá trình câm lược Tq của các nước phương tây?
*Nguyên nhân :
- XVII – XIX, các nước tb phương tây tăng cường xâm chiềm thị trường => Tq là một miếng mồi lớn do đông dân và là một nước lớn
- Triều đình Mãn Thanh suy yếu
*Quá trình:
- Các nước tb pt tìm cách đòi chính quyền Tq MT phải mở cửa, đòi tự do buôn bán thuốc phiện => lợi nhuận
- Viện cớ cq MT tịch thu và đốt thuốc phiện của các tàu buôn Anh => tiến hành xl Tq => chiền tranh thuốc phiện (1840-1842) => Mt phải kí hiệp ước Nam Kinh : bồi thường chiến phí, nhượng lại hồng kông, thương nhân Anh được tự do đi lại và buôn bán
=> Tq bước đầu có nguy cơ trở thành nước nửa thuộc địa – pk
Các nước tb khác tranh nhau xâu xé Tq
2.Phong trào Thái Bình Thiên Quốc (1851-1864)
*Nguyên nhân
- Sự xâm lược của các nước đế quốc và thái độ thỏa hiệp của triều đình MT
*Diễn biến
- Lãnh đạo : Hồng Tú Toàn
- Nổ ra ngày 1-1-1851 ở Kin Điền (Quảng Tây) => lan rộng ra nhiều địa phương khác
- Kéo dài 14 năm, xây dựng được chính quyền ở Thiên Kinh (Nam Kinh) và thi hành nhiều chính sách tiến bộ
=> đây là pt nd lớn nhất trong ls Tq
- 19-7-1964 khởi nghĩa thất bại
*Ý nghĩa : lần đầu tiên trong ls Tq chính sách bình quân ruộng đất, bình đẳng nam – nữ …được đề ra, tạo bước đà
3.Phong trào Duy Tân (1898)
*Nguyên nhân
- Tq bị xâu xé, một số nv tiến bộ trong giới sĩ phu Tq đã chủ trương tiến hành cải cách để cứu vãn tình thế
*Diễn biến
- Lãnh đạo : hai nhà nho khang hữu vi và lương khải siêu
- Được vua Quang Tự ủng hộ nhưng nhanh chóng thất bại : không dựa vào nd, sự chống đối của phái thủ cựu (thái hâu từ hi),Tq đã mất độc lập
- 21-9-1898, thái hậu từ hi chính biến, vua bị bắt, hai nhà nho đi lãnh nạn
*Ý nghĩa: mau chóng thất bại mặc dù có những tt tiến bộ song lại k dựa vào nd
4.Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn
- Nổ ra ờ miền B Tq và nhanh chóng lan rộng
- Thất bại : thiếu vũ khí, thiếu sự thống nhất, sự liên kết của triều đình và đé quốc đà áp : 8 nước đế quốc liên minh để đàn áp (anh, nhật, đức, mĩ, nga, p, áo-hung)
- Tháng 9-1901, Tq phải kí hiêp ước tân sửu với những điều khoản rất nặng
=> Tq chính thức trở thành nước thuộc địa, nửa pk
5.Ý nghĩa ls các phong trào? Vì sao thất bại
6.Tổ chức Tq Đồng Minh Hội
*Quá trình thành lập
- Giai cấp ts lớn mạnh nhưng bị chèn ép
- Đầu 1905, TTS đã hội bàn với những người đứng đầu của các tồ chức cm trong nước thống nhất thành một chính đảng
- 8-1905, Tq đồng minh hội được thành lập, lấy “học thuyết tam dân” làm cương lĩnh : “dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc”
*Mục tiêu : đánh đổ MT, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân Quốc, thực hiện quyền bình đẳng về ruộng đất cho dân cày
*Cách mạng Tân Hợi (1911)
*Nguyên nhân : MT ra sắc lệnh “quốc hữu hóa đường sắt” => nd căm phẫn
- 10-10-1911, kn nổ ra ở Vũ Xương
- 29-12-1911, quốc dân đại hội họp, bầu TTS làm đại tồng thống, thành lập chính phủ trung hoa dân quốc
- Viên thế khải gây áp lực buộc vua thanh phãi thoái vị và TTS phải từ chức đại tồng thống (2-1912)
- 3-1912, VTK nhậm chức đại TT. Cm chấm dứt các thế lực quân phiệt lên nắm chính quyền
*Ý nghĩa và hạn chế
- Là cuộc các mạng ts
- Lật đổ triều đình MT, mở đường cho cntb phát triển => ảnh hưởng đến các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở một số nước châu á
- Tuy thành lập dân quốc nhưng chưa thủ tiêu được thực sự gc pk, không đụng đến các nước đế quốc và không giải quyết vấn đề ruộng đất cho nd
Chiến tranh tg thứ nhất (1914-1918)
1.Điểm nồi bật trong quan hệ quốc tế
2.Nguyên nhân
*Sâu xa
- Sự phát triển không đồng đều và kinh tế và chính trị giữa các nước đế quốc những năm cuối XIX – đầu XX làm nảy sinh nhiều bất đồng
- Mâu thuẫn giữa các nước dq về vấn đề thuộc địa là không thể tránh khỏi và ngày càng trờ nên gay gắt
- Nhiều cuộc đụng độ, chiến tranh khu vực đã xãy ra
+Trung-Nhật (1894-1895)
+Mĩ-TBN (1898)
+Nga-Nhật(1904-1905)
- Trong số các nước đế quốc, đức là nước hung hăng và hiếu chiến nhất vì có tiềm lực và kinh tế và quân sự nhưng lại có ít thuộc địa => quan hệ quốc tế ở châu âu ngàu càng căng thẳng
- Đến đầu XX, TG hình thành hai khối quân sự đối đầu nhau:
+liên minh : đức , áo-hung (1882)
+hiệp ước : anh, p, nga (1907)
*Trực tiếp
- 28-6-1912, thái tử ao-hung bị 1 người Xec-bi ám sát tại Bô-xni-a
- 28-7, áo-hung tuyên chiến với Xec-bi
3.Giai đoạn 1 (1914-1916)
4.Nét chính trong Gd 2 (1917-1918) ; mỹ tham gia ct muộn
*Nét chính
- 2-1917, cm dân chủ ts dưới sự ld của giai cấp vô sản với khẩu hiệu “đả đảo chiến tranh”, “đả đảo nga hoàng”, “biền ct đế quốc thành nội chiến cm” diễn ra ở Nga lật đổ chế độ pk => thành lập chính phủ tư sản
*Mĩ tham gia tham chiến muộn
- Lúc đầu, mĩ giữ thái độ “trung lập” trong ct => bán vũ khí , khẳng định ưu thế
- Đến năm 1917, phong trào cm ở các nu7c1 dâng cao, mĩ cảm thấy phải kết thúc chiến ranh và đứng vể phe hiệp ước (đức vi phạm quyền tự do thương mại trên biển)
5.Tính chất, hậu quả của CTTGTN
*Tính chất
- Là cuộc ct phi nghĩa, gây nhiều thiệt hại, thời cơ cho các nước nâng cao vị thế trong khu vực (mĩ,nhật)
- Trong quá trình ct, thắng lợi của cmt10N và việc thành lập nhà nước xô viết đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị TG
*Hậu quả
- Gây ra những thảm họa hết sức nặng nề : 1.5 tỉ người bị lôi cuốn vào ct, 10 tr n chết, trên 20 tr n bị thương, nền kính tế ca bị kiệt quệ
6.Lập niên biểu những sự kiện lớn
Liên xô xây dựng cn xn (1921-1941)
1.Vì sao nước nga phải thực hiện chính sách ktm?
- 1921, nước nga bước vào thời kì hòa bình xd đất nước trong hoàn cảnh cực kì khó khăn
- Nền kt bị tàn phá nghiêm trọng, tình hình chính trị không ổn định, các lực lượng phản cm chống đồi bạo loạn ở niều nơi
- Chính sách cs thời chiến không còn phù hợp
2.Nội dung (4 nội dung), tác động (3 tác động)
3.Bối cảnh thành lập và ý nghĩa của liên bang chxhcnxv?
*Bối cảnh
- Công cuộc xd và bảo vệ đất nước đòi hòi các dân tộc trên lãnh thổ XV phải liên minh chặt chẽ với nhau nhằm tăng cường sức mạnh về mọi mặt
*Ý nghĩa
- Thống nhất 4 nước cộng hòa thành 1 liên bang duy nhất tạo tiền đề vững chắc cho công cuộc bảo vệ và xd đất nước
- Tư tưởng bình đẳng về mọi mặt và quyền tự quyết các dân tộc, sự giúp đỡ lẫn nhau vì mục tiêu chung là xd thành công cnxh
4.LX phải thực hiện công nghiệp hóa
- Bảo vệ chính quyền còn non trẻ
- Nhìn chung LX vẫn còn lac hậu
- Lx đang bước vào thời kì xd cn xh với nhiệm vụ trọng tâm là cn hóa xhcn
5.Thành tựu trong công cuộc xd cnxh ở liên xô
*Trong hai kh 5 năm lần thứ nhất (1928-1932) và thứ hai (1933-1937)
- Từ một nước nn lạc hậu trở thành một cường quốc công nhiệp xhcn
- Nông nghiệp : quá trình tạp thể hóa, cơ giới hóa cơ sở vất chất kĩ thuật
- Văn hóa – giáo dục : thanh toán nạn mù chữ, hoàn thành phổ cập giáo dục tiều học trong cả nước, thực hiện phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở các thành phố
- Các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nộng dân tập thể cùng tầng lớp tri thức xhcn
6.Thành tựu ngoại giao1922-1933
- Trong vòng 4 năm (1922-1925) các cường quốc tb : đức, anh, italia, p, nhật lận lượt công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với lx
- Đầu năm 1925, lx thiệt lập quan hệ ng chính thức trên 20 quốc gia
1933, mĩ thiết lập qhng với LX
=> khẳng định uy tín ngày càng cao của liên xô trên trường quốc tế
7.Những biến đổi về mọi mặt
8.Vai trò của Lenin trong công cuộc khôi phục kt và phát triển đất nước sau ct
- Đề xướng ra chính sách kinh tế mới (NEP)
- Chỉ đạo trực tiếp, trong đại hội thứ nhất các xô viết toàn liên bang, đã tuyên bố thành lập lb chxhcnxv
9.So sánh
